Living | 2016.11.01

โครงการหลวงที่ไม่คุ้นหู

เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรชีวิตของชาวเขาที่ บ้านดอยปุยใกล้พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ ในปี พ.ศ. 2512 ท่านทรงทราบว่าชาวเขาปลูกฝิ่นแต่ยากจน และไม่มีความรู้ในการปลูกพืชหรือทำมาหากินในลักษณะอื่น การให้ความรู้ทางด้านการเกษตรและสร้างให้ชาวเขาเห็นว่า ทำได้จริง มีรายได้ จึงเป็นสิ่งที่ทรงเริ่มต้นทดลองในพื้นภาคเหนือเพื่อลดปัญหาการปลูกฝิ่น ดั่งพระราชดำรัสเมื่อวันที่ 10 มกราคม 2517 ครั้งเสด็จเยี่ยมคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เรื่องช่วยชาวเขาและโครงการชาวเขา ความว่า

 

“เรื่องที่จะช่วยชาวเขาและโครงการชาวเขานั้น มีประโยชน์โดยตรงกับชาวเขา เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ชาวเขามีความเป็นอยู่ดีขึ้นสามารถที่จะเพาะปลูกสิ่งที่เป็นประโยชน์และเป็นรายได้ของเขาเอง ที่มีโครงการนี้ จุดประสงค์อย่างหนึ่งก็คือ มนุษยธรรม หมายถึง ให้ผู้ที่อยู่ในถิ่นทุรกันดาร สามารถที่จะมีความรู้และพยุงตัว มีความเจริญก้าวหน้าได้ อีกอย่างหนึ่งก็เป็นเรื่องในทางที่ทุกคนเห็นว่าควรจะช่วยเพราะเป็นปัญหาใหญ่คือ ปัญหาเรื่องยาเสพติด ถ้าสามารถช่วยชาวเขาปลูกพืชที่เป็นประโยชน์บ้างเขาจะเลิกปลูกยาเสพติดคือ ฝิ่น ทำให้นโยบายการระงับการปราบปรามการปลูกฝิ่นและการค้าฝิ่นได้ผลดี อันนี้ก็เป็นผลอย่างหนึ่ง ผลอีกอย่างหนึ่งซึ่งสำคัญมากก็คือ ชาวเขาตามที่รู้เป็นผู้ที่ทำการเพาะปลูก โดยวิธีที่ไม่ถูกต้อง ถ้าพวกเราทุกคนไปช่วยชาวเขา ก็เท่ากับช่วยบ้านเมืองให้มีความดี ความอยู่ดีกินดีและปลอดภัยได้อีกทั่วประเทศ เพราะสามารถทำโครงการนี้ได้สำเร็จ ให้เขาอยู่เป็นหลักเป็นแหล่ง สามารถที่จะมีความอยู่ดีกินดีพอสมควรและสนับสนุนนโยบายที่จะรักษาป่า รักษาดินให้เป็นประโยชน์ต่อไป ประโยชน์อันนี้จะยั่งยืนมาก” หลังจากทรงรับสั่งให้เริ่มทดลองโครงการ ในระยะต่อมาโครงการหลวงจึงเกิดขึ้นในพื้นที่ภาคเหนืออย่างต่อเนื่อง

 

โครงการหลวงในพื้นที่ภาคเหนือส่วนใหญ่ประชาชนทั่วประเทศสามารถเข้าไปศึกษาดูงาน ซื้อสินค้า และหลายโครงการถูกพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว อย่างที่เราคุ้นหูเช่น โครงการหลวงดอยอ่างขาง โครงการหลวงดอยอินทนนท์ ฯลฯ อีกมากมาย ครั้งนี้เราจึงขอนำเสนอ 5 โครงการหลวงที่อาจจะไม่คุ้นเคยให้ได้ลองขับรถไปสัมผัสวิถีชีวิตที่ดีขึ้นของชาวเขากัน

Read more

1. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเรา

ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2520 เริ่มต้นจัดสรรพื้นที่ทำกินให้เกษตรกร จัดหาแหล่งน้ำ และสร้างระบบชลประทาน เพื่อลดการปลูกฝิ่นและทำไร่เลื่อนลอย เพิ่มรายได้ให้เกษตรกรชาวเขา ส่งเสริมความรู้ในการพัฒนาด้านต่างๆ ในการใช้ชีวิตให้ดีขึ้น สนับสนุนให้ปลูกแปลงผักและผลไม้ ผ่านมากว่า 30 ปี โครงการหลวงทุ่งเราเป็นแหล่งปลูกกุหลาบ พริกหวานแดง เหลือง เขียว และมะเขือเทศโครงการหลวง

 

ที่ตั้ง : ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเรา 72 หมู่ 7 ต.โป่งแยง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ 50180

โทร : 081-9527650, 053-318308

รายละเอียดเพิ่มเติม : http://royalprojectthailand.com/tungrao

2. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหมอกจ๋าม

ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2512 เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรชนเผ่ามูเซอ บริเวณหมู่บ้านวังดิน ตำบลแม่นาวาง อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งตั้งอยู่บนดอยผีหลอกติดกับบริเวณลำน้ำกก ห่างจากประเทศพม่าเพียง 10 กิโลเมตร เมื่อทอดพระเนตรพื้นที่ทรงเห็นประชากรอยู่อย่างยากจน ลำบาก ล้าหลัง อีกทั้งยังเป็นจุดล่อแหลมทางชายแดนแถบภาคเหนือ หลังจากนั้น 14 ปีต่อมาจึงตั้งโครงการหลวงหมอกจ๋าม โดยอยู่ในความดูแลของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ปัจจุบันโครงการหลวงหมอกจ๋ามมีผลผลิตทางด้านพืชไร่ และไม้ผลเป็นจำนวนมาก และส่งผลผลิตเข้าโครงการหลวง


ที่ตั้ง : บ้านห้วยศาลา หมู่ที่ 15 ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ 50280

โทร : 081-9612677

รายละเอียดเพิ่มเติม : http://royalprojectthailand.com/mokcham

3. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่โถ

ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2518 ครั้งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงเสด็จลงพื้นที่ ได้ทรงทอดพระเนตรเห็นว่าในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา พื้นที่ป่าบนที่สูงถูกทำลาย สภาพดินเสื่อมจากการปลูกพืชแบบระบบหมุนเวียนในพื้นที่ปลูกของชาวเขา สร้างปัญหาให้แก่ป่า และระบบการไหลเวียนของน้ำ พื้นดินถูกกัดเซาะทำลาย รวมทั้งมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ จึงทรงมีพระราชดำริเรื่อง งานส่งเสริมและการพัฒนาต้นน้ำ จึงเกิดเป็นโครงการหลวงพัฒนาต้นน้ำหน่วยที่ 6 ได้จัดตั้งขึ้น ตามแนวพระราชดำริ เพื่อเน้นการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพ ลดการทำลายต้นน้ำ การจ้างงาน ให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้น้ำและระบบการไหลเวียนของน้ำ ลดการปลูกฝิ่น และสร้างความเป็นอยู่ให้ดีขึ้นตามสมควร  ปัจจุบันผลผลิตที่สำคัญและขึ้นชื่อของพื้นที่ได้แก่ ผลไม้ที่ส่งเสริม 5 ชนิด คือ อะโวกาโด เสาวรสหวาน แบล็คมัลเบอรี่ พลับ และเคปกูสเบอรี่ และผักตามฤดูกาล

 

ที่ตั้ง : ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่โถ บ้านแม่โถ หมู่ 1 ตำบลบ่อสลี อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ 50240

โทร : 053- 210935 หรือ 085-6233295

รายละเอียดเพิ่มเติม : http://royalprojectthailand.com/maetho

4. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแกน้อย

พื้นที่บ้านแกน้อยทำการปลูกข้าวได้เพียงปีละครั้ง  พื้นที่เพาะปลูกเริ่มให้ผลผลิตต่ำ เนื่องจากปลูกพืชซ้ำที่เดิมมาเป็นระยะเวลาหลายปีติดต่อกันโดยมิได้บำรุงดินและมีการชะล้างพังทลายของดิน ประกอบกับพื้นที่บริเวณนี้มีความลาดเทไม่สูงชันมากนักและมีแหล่งน้ำที่สามารถจะทำการพัฒนาขึ้นเพื่อใช้ในการอุปโภคและบริโภคในหมู่บ้าน และใช้ประโยชน์เพื่อทำการเกษตร ปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมเพื่อเป็นรายได้ จึงทรงมีพระราชดำริที่จะช่วยเหลือราษฎรเหล่านี้  ปี พ.ศ. 2523-2532 โครงการได้รับการสนับสนุนในด้านการส่งเสริมการเกษตรที่สูงสมทบจากกระทรวงเกษตร สหรัฐอเมริกา ช่วง ปี พ.ศ. 2526 เป็นต้นมา กรมส่งเสริมการเกษตร โดยสำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ ได้ช่วยสนับสนุนบุคลากรและงบประมาณบางส่วนด้านการส่งเสริมการเกษตรเพิ่มเติมปัจจุบันงบประมาณบางส่วนได้รับจากมูลนิธิโครงการหลวงและสำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้สนับสนุนปัจจัยการผลิตในงานทดสอบ – สาธิตบางส่วน โดยงบประมาณดำเนินการได้รับพระราชทานจากพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ปัจจุบันผลผลิตขึ้นชื่อได้แก่ พืชผัก พืชไร่และผลไม้

 

ที่ตั้ง : ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแกน้อย 547 หมู่บ้านแกน้อย ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ 50170

โทร : 053-318310 หรือ 082-8891619

รายละเอียดเพิ่มเติม : http://royalprojectthailand.com/kanoi

5. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย

พื้นที่โครงการหลวงแม่ลาน้อย แต่ก่อนเป็นพื้นที่ห่างไกลความเจริญ การคมนาคมลำบาก ขาดระบบสาธารณูปโภค ปี พ.ศ. 2513 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านห้วยห้อม เป็นครั้งแรก และได้พระราชทานทรัพย์แก่ราษฎรที่ขาดแคลนข้าว เพื่อจัดตั้งเป็นธนาคารข้าว ทรงรับสั่งว่าเป็นธนาคารข้าวแห่งแรกของโลก ปี พ.ศ. 2521 เป็นจุดเริ่มต้นการพัฒนาพื้นที่ ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวเขาเผ่าละว้า และเผ่ากะเหรี่ยง ปัจจุบันศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อยมีผลผลิตขึ้นชื่อทางด้าน พืชผักภายใต้โรงเรือนไม้ไผ่ ไม้ผล กาแฟ และพืชไร่ รวมถึงงานสนับสนุนการทอผ้าขนแกะ งานหัตถกรรมเครื่องเงิน และการแปรรูปผลิตภัณฑ์กาแฟคั่ว


ที่ตั้ง : ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย บ้านดง หมู่ที่ 5 ตำบลห้วยห้อม อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัด แม่ฮ่องสอน 58120

โทร : 093-1671649

รายละเอียดเพิ่มเติม : http://royalprojectthailand.com/maelanoi